در شرکت‌هایی که کار واردات و صادرات را انجام می‌دهند، باید نوع از حسابداری به نام حسابداری بازرگانی، انجام شود. دانش آموزانی که قصد ادامه تحصیل در رشته حسابداری و گرایش‌های مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد آن را دارند، می‌توانند حسابداری بازرگانی را به عنوان یک مسیر شغلی خوب و پردرآمد، انتخاب کنند.
تعریف حسابداری بازرگانی
حسابداری بازرگانی، شاخه‌ای از حسابداری است که به بررسی و ثبت معاملات مالی مربوط به فعالیت‌های تجاری، صنعتی و خدماتی می‌پردازد. این رشته از حسابداری، به کمک ابزارها و روش‌های خاص خود، به کارآفرینان کمک می‌کند تا تصمیمات مالی بهتری بگیرند و عملکرد سازمانی خود را بهبود بخشند.
در حسابداری بازرگانی، اصول و استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IFRS) و گاهی اوقات استانداردهای حسابداری ملی به کار می‌رود. این شاخه از حسابداری، شامل موارد زیر می‌شود:
- ثبت معاملات مالی: شامل خرید و فروش کالا و خدمات، دریافت و پرداخت وجوه، پرداخت حقوق و مزایا و سایر معاملات مالی مربوط به فعالیت‌های تجاری.
- صورت‌های مالی: تهیه و تنظیم صورت‌های مالی اصلی شامل صورت سود و زیان، ترازنامه، صورت جریان‌های نقدی و صورت تغییرات سرمایه.
- بررسی و کنترل هزینه‌ها: بررسی هزینه‌های مربوط به فعالیت‌های تجاری، ارزیابی عملکرد سازمانی و پیشنهاد راهکارهایی برای کاهش هزینه‌ها و افزایش سودآوری.
- مدیریت مالی: برنامه‌ریزی مالی، تعیین منابع مالی لازم و استفاده بهینه از منابع مالی موجود.
- مالیات: محاسبه و پرداخت مالیات‌های مربوط به فعالیت‌های تجاری و رعایت قوانین و مقررات مالیاتی.
- حسابرسی: بررسی صحت و دقت اطلاعات مالی و رعایت اصول و استانداردهای حسابداری (چگونه حسابرس شویم؟).
حسابداری بازرگانی
اهمیت حسابداری بازرگانی
حسابداری بازرگانی اهمیت زیادی در بازار کسب‌وکار دارد، زیرا درک درست از وضعیت مالی یک شرکت و تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر اطلاعات مالی صحیح، نقش حیاتی در موفقیت و پایداری یک سازمان ایفا می‌کند. در ادامه به برخی از دلایل اهمیت حسابداری بازرگانی اشاره می‌کنیم:
- کنترل مالی: حسابداری بازرگانی به مدیران کمک می‌کند تا هزینه‌ها و درآمدها را کنترل کنند و نسبت به بودجه‌های موجود عملکرد شرکت را ارزیابی کنند.
- تصمیم‌گیری مالی: با استفاده از اطلاعات مالی به‌دست آمده از حسابداری بازرگانی، مدیران می‌توانند تصمیمات بهتری در مورد سرمایه‌گذاری، تامین مالی و توزیع سود بگیرند.
- ارتباط با سرمایه‌گذاران و بانک‌ها: صورت‌های مالی معتبر و شفاف، اعتماد سرمایه‌گذاران و بانک‌ها را به شرکت بیشتر می‌کند و در تامین مالی برای پروژه‌ها و توسعه کسب‌وکار کمک می‌کند.
- رعایت قوانین و مقررات: حسابداری بازرگانی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با رعایت قوانین و مقررات مالیاتی و حسابداری، از بروز مشکلات قانونی و جرایم اقتصادی جلوگیری کنند.
- مدیریت هزینه‌ها: حسابداری بازرگانی با شناسایی مناطقی که هزینه‌ها بیش از حد است، به مدیران اجازه می‌دهد تا اقدامات لازم برای کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی انجام دهند.
- ارزیابی عملکرد: ارزیابی عملکرد یکی از جنبه‌های مهم حسابداری بازرگانی است که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا عملکرد مالی و عملیاتی خود را بررسی و ارزیابی کنند. در این بخش، می‌توان به وسیله‌ی اطلاعات مالی و شاخص‌های کارایی، نقاط قوت و ضعف سازمان را شناسایی کرده و برنامه‌ریزی‌های مناسب برای بهبود عملکرد انجام داد.
برخی از موارد مرتبط با ارزیابی عملکرد عبارت‌اند از:
- تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی: بررسی دقیق صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان‌های نقدی به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف مالی شرکت و ارائه راهکارهای بهبود.
- مقایسه با رقبا: مقایسه عملکرد مالی و کارایی شرکت با رقبای صنعت به منظور شناسایی فرصت‌ها و تهدیدهای موجود و ایجاد استراتژی‌های رقابتی مناسب.
- شاخص‌های کارایی: استفاده از شاخص‌های کارایی مالی و غیرمالی مانند نسبت سود به سرمایه‌گذاری، نسبت سود خالص به فروش، بهره‌وری کارکنان و غیره برای ارزیابی کارایی شرکت.
- بررسی هزینه‌ها: تحلیل هزینه‌های مختلف و مقایسه آن‌ها با بودجه و استانداردهای صنعت به منظور کاهش هزینه‌های غیرضروری و بهبود بهره‌وری.
- روند تغییرات عملکرد: بررسی تغییرات عملکرد مالی و کارایی در طول یک دوره زمانی معین (مانند ماهانه، سالانه یا چندساله) به منظور شناسایی الگوهای مثبت و منفی.
بیشتر بخوانید: بهترین گرایش های رشته حسابداری و بازار کار آن
اهمیت شغل حسابداری بازرگانی
بیشتر بخوانید: چه تیپ شخصیتی مناسب شغل حسابداری است؟
مبانی حسابداری بازرگانی
مبانی حسابداری بازرگانی بر پایه‌ی اصول، مفاهیم و فرضیات حسابداری استوار است که در طول زمان توسط کارشناسان حسابداری تدوین و تکمیل شده‌اند. این مبانی کمک می‌کنند تا استانداردهای یکپارچه‌ای برای ثبت، تجزیه و تحلیل معاملات مالی اعمال شود و به دست‌آوردن اطلاعات مالی موثق و قابل مقایسه کمک کنند.
برخی از مبانی کلیدی حسابداری بازرگانی عبارت‌اند از:
- اصل تاریخچه کلی: بر اساس این اصل، هر شرکت باید تاریخچه‌ای کامل از تمامی معاملات مالی خود را ثبت و نگهداری کند.
- اصل تجدیدنظر پیوسته: این اصل بیان می‌کند که شرکت‌ها باید به طور مداوم و در دوره‌های مشخص (معمولاً سالیانه) صورت‌های مالی خود را تهیه، بازبینی و انتشار دهند.
- اصل کنترل دوتایی: بر اساس این اصل، هر معامله مالی باید در دو حساب مختلف به طور همزمان و با مبالغ برابر ثبت شود تا اطمینان حاصل شود که هیچ خطایی در ثبت معاملات وجود ندارد.
- اصل هزینه تاریخی: این اصل بیان می‌کند که دارایی‌های یک شرکت باید بر اساس هزینه‌ی خرید یا تولید آن‌ها ثبت شوند، نه بر اساس ارزش بازار یا ارزش جایگزینی.
- اصل سندرسانی: بر اساس این اصل، هر معامله مالی باید توسط مستندات معتبر و قابل بررسی پشتیبانی شود.
- اصل تفکیک: اصل تفکیک یا اصل استقلال کسب‌وکار یکی از مبانی حسابداری بازرگانی است که بیان می‌کند امور مالی شرکت باید از امور مالی صاحبان، مدیران و سایر ذینفعان آن جدا شود.
کاربردهای حسابداری بازرگانی
حسابداری بازرگانی دارای کاربردهای متعددی است که در اداره و مدیریت یک کسب‌وکار موثر است. برخی از کاربردهای کلیدی حسابداری بازرگانی عبارت‌اند از:
- برنامه‌ریزی مالی: حسابداری بازرگانی کمک می‌کند تا شرکت‌ها بتوانند برنامه‌ریزی‌های مالی کوتاه‌مدت و بلندمدت انجام دهند و منابع مالی خود را به‌صورت کارآمد مدیریت کنند.
- تهیه بودجه: حسابداری بازرگانی در تهیه بودجه‌های سالانه، نیم‌سالانه و ماهانه کمک می‌کند و میزان منابع مورد نیاز و هزینه‌های پیش‌بینی‌شده را مشخص می‌کند.
- کنترل هزینه‌ها: حسابداری بازرگانی به مدیران کمک می‌کند تا هزینه‌های مختلف را مورد بررسی قرار دهند و با استفاده از این اطلاعات، تصمیمات مناسب برای کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی اتخاذ کنند.
- تصمیم‌گیری استراتژیک: اطلاعات حاصل از حسابداری بازرگانی می‌تواند به مدیران کمک کند تا تصمیمات استراتژیک در مورد گسترش کسب‌وکار، ورود به بازارهای جدید، ایجاد محصولات یا خدمات جدید و سایر موارد مرتبط بگیرند.
- تامین مالی: حسابداری بازرگانی با ارائه اطلاعات مالی موثق و شفاف، اعتماد سرمایه‌گذاران و بانک‌ها را برای تامین مالی پروژه‌ها و توسعه کسب‌وکار افزایش می‌دهد.
- ارتباط با ذینفعان: حسابداری بازرگانی با تهیه و ارائه گزارش‌های مالی دوره‌ای به ذینفعان که شامل سهامداران، بانک‌ها، سرمایه‌گذاران، کارکنان و سایر اشخاص یا سازمان‌هایی که به نحوی در کسب‌وکار ذینفع هستند، به برقراری ارتباط شفاف و موثر کمک می‌کند.
استانداردهای حسابداری بازرگانی
استانداردهای حسابداری بازرگانی به منظور ایجاد یکپارچگی، شفافیت و قابل مقایسه بودن اطلاعات مالی شرکت‌ها توسط سازمان‌ها و نهادهای حسابداری تدوین و تعیین می‌شوند. در سطح بین‌المللی، استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IAS) و استانداردهای حسابداری مالی بین‌المللی (IFRS) وجود دارند که توسط بورد استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IASB) تدوین شده‌اند.
در ایران نیز استانداردهای حسابداری ایران (ISA) توسط کمیته حسابداری استانداردهای ایران تدوین و تصویب می‌شوند. این استانداردها در بسیاری از موارد بر اساس استانداردهای بین‌المللی تنظیم شده‌اند.
استانداردهای حسابداری
استانداردهای حسابداری بازرگانی شامل موارد زیر است:
- استانداردهای ارزیابی دارایی‌ها و بدهی‌ها: این استانداردها روش‌های ارزیابی دارایی‌ها و بدهی‌ها مانند هزینه تاریخی، ارزش بازار و ارزش جایگزینی را تعیین می‌کنند.
- استانداردهای درآمد و هزینه‌ها: این استانداردها روش‌های شناسایی و ثبت درآمد و هزینه‌ها را تعیین می‌کنند.
- استانداردهای افشای اطلاعات: این استانداردها میزان و نوع اطلاعاتی که شرکت‌ها باید در گزارش‌های مالی خود افشا کنند را مشخص می‌کنند.
- استانداردهای صورت‌های مالی: این استانداردها قالب و ساختار صورت‌های مالی مانند ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان‌های نقدی را تعیین می‌کنند.
سخن آخر
برای ادامه تحصیل در رشته‌ها و گرایش‌های تخصصی رشته حسابداری، باید از مسیر آموزشی درست آن، یعنی موسسات، آموزشگاه‌ها، هنرستان‌ها و دانشگاه‌ها اقدام کنید. ثبت نام در هنرستان حسابداری پکت، این فرصت را به شما می‌دهد تا حسابداری فناوری اطلاعات را به عنوان یک گرایش جدید و تازه در میان گرایش‌های اشباع شده حسابداری، بخوانید.
با ثبت نام در هنرستان حسابداری پکت، می‌توانید قدم به قدم در مسیر شغلی حسابداری پیش بروید و برای مسیر شغلی و تحصیلی خود، تصمیم بگیرید. با در دست داشتن دیپلم حسابداری پکت، می‌توانید به عنوان حسابدار ساده استخدام شوید و تجربه کسب کنید (حقوق حسابداران در ایران در سال 1402). همچنین امکان استفاده از حمایت‌های پکت برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی و ارشد، برای شما وجود دارد.
