عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند بر کیفیت عملکرد افراد در هر شغل اثر بگذارند؛ اما می‌توان مهم‌ترین عامل تأثیرگذار را استرس شغلی دانست. امکان دارد که افراد در محیط کار خود بنا به دلایل مختلفی دچار استرس شوند که در صورت عدم کنترل این موضوع می‌تواند در طولانی مدت تأثیر منفی بر رضایت شغلی آن‌ها داشته باشد. حسابداری یکی از مشاغل پر استرس به حساب میآید و شاغلین در این حرفه در کنار درآند بالایی که کسب می‌کنند، در طول زمان کار خود استرس‌ها و تنش‌های مختلفی را تجربه می‌کنند. به دلیل ماهیت حساس و دقیق این شغل، کنترل استرس شغلی حسابداری از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا در صورت عدم کنترل بر روی کیفیت کار فرد به شدت تأثیر منفی خواهد داشت. با این مطلب از بلاگ هنرستان حسابداری پکت، همراه باشید.
استرس شغلی چیست؟
مؤسسه بین‌المللی ایمنی و سلامت شغلی به واکنش‌های آزاردهنده جسمی و روانی افراد شاغل زمانی که عدم هماهنگی و تناسب بین انتظارات فرد یا کارفرما در رابطه با شغل و سطح توانمندی‌ها و منابع حمایتی باعث به وجود آمدن آن می‌شود، استرس شغلی می‌گوید. استرس شغلی یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند کیفیت و کمیت عملکرد فرد شاغل را تحت‌الشعاع قرار دهد و باعث افزایش نارضایتی شاغل از شغل و همچنین نارضایتی کارفرما از عملکرد شاغل شود. به طور کلی استرس شغلی یک عامل مخرب به حساب میآید که می‌تواند باعث از دست رفتن شغل و همچنین کاهش قابل توجه اعتبار شغلی افراد شود.
منشا استرس شغل حسابداری چیست؟
استرس شغل حسابداری از عوامل گوناگونی نشأت می‌گیرد، ارتباط با منابع مالی دیگران یکی از سنگین‌ترین مسئولیت‌هایی است که در شغل حسابداری وجود دارد. به طور کلی عواملی که باعث ایجاد استرس شغل حسابداری می‌شوند را می‌توان در چند دسته تقسیم‌بندی کرد:
- عوامل محیطی: عواملی مانند محیط کاری غیر استاندارد، شلوغ بودن محل کار، وضع قوانین سختگیرانه، روابط نامناسب با مدیران و همکاران از جمله عواملی محیطی هستند که در افزایش استرس شغل حسابداری نقش دارند.
- عوامل شخصی: از جمله مهم‌ترین عوامل شخصی می‌توان به عدم تناسب شغل با توانایی‌های فرد، بی‌نظمی، به‌روز نبودن اطلاعات و دانش فنی، بی‌دقتی در انجام کارها و عدم اولویت‌بندی زمانی کارها و مدیریت زمان برای حسابداران اشاره کرد.
- عدم آشنایی با انتظارات شغلی: زمانی رخ می‌دهد که حسابدار از مواردی مانند ساعت کاری، شرح وظایف، اهداف مجموعه و روش‌های دستیابی به آن آگاهی نداشته باشد.
- ارتباط نادرست با کارفرما: عواملی مانند تعارض در انتظاراتی که از حسابدار وجود دارد، عدم تشویق یا حمایت از سمت مدیران، عدم برخورداری از اختیار لازم در حوزه تخصصی، رفتارهای کنترلی و آزاردهنده کارفرما باعث شکل‌گیری ارتباط نادرست و افزایش سطح استرس شغل حسابداری می‌شود. برای راهنمایی بهتر، الزامات محیط کار را بشناسید.
- بی‌عدالتی و انتظارات غیرمنصفانه: از مواردی که می‌تواند استرس شغل حسابداری را تشدید کند می‌توان به اجبار به انجام وظایف سایر کارکنان، حجم کاری بالا، انجام وظایف غیر مرتبط و خارج از شرح وظایف و اضافه‌کاری‌‌های طولانی مدت اشاره کرد.
- امنیت شغلی: یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌تواند به میزان قابل توجهی سطح استرس شغل حسابداری و سایر مشاغل را افزایش دهد، مسائل مربوط به امنیت شغلی است؛ عدم دریافت حقوق مناسب (حقوق حسابداران در ایران در سال 1402)، تعدیل نیرو، عدم مشاهده پیشرفت در کار و تغییرات سازمانی زیاد از جمله این مسائل هستند.
بیشتر بخوانید: چه تیپ شخصیتی مناسب شغل حسابداری است؟
بر اساس تحقیقات صورت گرفته تنها دو درصد از افراد شاغل در رشته حسابداری هستند که تحت استرس قرار نمی‌گیرند و به طور معمول از هر 3 حسابدار، 1 نفر استرس شغل حسابداری را تجربه می‌کند. بر اساس نتایج این تحقیقات مهم ترین مسائلی که منجر به افزایش استرس و فشار روانی بر روی حسابداران می‌شود شامل موارد زیر است:
- حجم بالای کار روزانه (41%)
- سیاست‌های اداری مجموعه (33%)
- عدم وجود انگیزه کافی (29%)
- عدم رضایت از حقوق و پاداش دریافتی (29%)
- لزوم شرکت در جلسات زیاد و خسته کننده (28%)
استرس شغل حسابداری چه پیامدهایی دارد؟
استرس شغل حسابداری را از نظر ماهیت می‌توان در دو دسته استرس‌های کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم‌بندی کرد. استرس‌های کوتاه مدت به صورت مقطعی بوده و در مواقعی مانند نزدیک شدن به موعد سررسید یکی از وظایف به وجود میآید که آسیب زیادی به همراه ندارد. اما استرس‌های بلند مدت آسیب‌های زیادی به همراه دارند که نه تنها باعث به وجود آمدن مشکلاتی در شغل می‌شوند، بلمه می‌توانند عوارض جسمی و روانی نیز به همراه داشته باشند. از مهم‌ترین پیامدهای استرس شغل حسابداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات شغلی: نارضایتی شغلی، درگیری با همکاران، کم‌کاری و نقص در انجام وظایف رشته حسابداری
- مشکات جسمی و روحی: سردرد و میگرن، اختلال در خواب، اختلال در تمرکز (تکنیک های افزایش دقت و کاهش بی دقتی در حسابداری)، مشکلات گوارشی و تغذیه‌ای، مشکلات اعصاب و روان، بدخلقی و تنش با سایر افراد، بی‌حوصلگی و افسردگی، فشار خون بالا
روش‌های کنترل استرس شغل حسابداری چیست؟
یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث موفقیت یک فرد در شغل حسابداری می‌شود، توانایی کنترل و کاهش استرس شغلی و افزایش اعتماد به نفس در انجام وظایف است. حسابداری یکی از مشاغل پراسترس به حساب میآید به همین دلیل افراد شاغل در این حرفه باید از توانایی کنترل استرس شغل حسابداری برخوردار باشند.
از مهم‌ترین روش‌های مقابله و کنترل استرس در این شغل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نظم‌دهی به امور: تعیین محدوده وظایف، برنامه‌ریزی و زمان‌بندی انجام وظایف، انجام وظایف همکاران در زمان عدم حضور به صورت مشروط، هماهنگی با مدیران مجموعه، دریافت تأییدیه به صورت کتبی جهت انجام امور اجرایی
- بهبود مهارت‌های ارتباطی: شرکت در دوره‌های آموزشی شیوه‌های ارتباط مؤثر جهت برقراری ارتباط مناسب با همکاران و مدیران، بهبود فضای شغلی از طریق برقراری ارتباط مثبت با همکاران
- تن‌آرامی: انجام کارها و امور آرامش‌بخش در زمان‌های فراغت از کار (گوش دادن به موسیقی، نوشیدن یک فنجان قهوه یا چای و غیره)، ایجاد یکی سری تغییرات مثبت و انرژی دهنده در محیط کار (استفاده از گلدان‌های طبیعی، تغییر چیدمان و غیره)، قدم زدن و صحبت با همکاران در خلال انجام وظایف، ورزش کردن در زمان‌های فراغت از کار
- افزایش سطح دانش و اطلاعات: یکی از مهم‌ترین کارهایی که بر کاهش استرس شغل حسابداری اثر می‌گذارد، به‌روز نگه داشتن اطلاعات و دانش در زمینه فعالیت‌های مجموعه، مفاهیم اساسی حسابداری و همچنین فعالیت‌های تخصصی حسابداری است. از جمله مهم‌ترین اقدامات در این زمینه می‌توان به افزایش آگاهی نسبت به روش مکاتبه بخش حسابداری داخلی و خارجی مجموعه، اطلاع از آخرین و جدیدترین قوانین مالی و مالیاتی مرتبط، اطلاع از جدیدترین شیوه ارائه گزارشات مالی، مالیاتی و بیمه اشاره کرد.
- احاطه کامل بر محدوده کاری خود: بررسی دقیق انواع سیستم های حسابداری مجموعه در زمان‌های فراغت از کار، ثبت و بایگانی کردن اسناد و مدارک مرتبط به صورت روزانه و آماده کردن گزارشات درخواستی از سوی مدیران پیش از زمان و سررسید تعیین شده یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که احاطه فرد بر محدوده کاری را افزایش داده و سطح استرس شغل حسابداری را به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد.
یکی از عوامل مهم در کاهش استرس شغل حسابداری، داشتن احاطه کامل بر محدوده کاری و برنامه‌های مالی است. حسابداران با حجم بالایی از داده‌ها، زمان‌بندی‌ها و سررسیدهای مهم سروکار دارند، و از دست دادن حتی یک مهلت می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد. برای مدیریت بهتر این فشارها، نکته‌برداری منظم و یادداشت دقیق از تاریخ‌های مهم، یک راهکار مؤثر محسوب می‌شود. در این راستا، داشتن یک سررسید مناسب، مانند محصولات نوتکس، به حسابداران کمک می‌کند تا تمام برنامه‌ها و تعهدات کاری خود را به‌درستی سازماندهی کرده و با خیالی آسوده‌تر به وظایف خود رسیدگی کنند.
سخن آخر
بسیاری از افراد بر این باور هستند که شغل حسابداری یکی از مشاغل کم استرس بوده و افرادی که در این شغل فعالیت می‌کنند یک کار اداری ساده و پشت میزی انجام می‌دهند. اما این باور غلط بوده و حسابداری به علت سر و کار داشتن با مسائل مالی یک مجموعه، یکی از پر استرس‌ترین مشاغل به حساب میآید. استرس شغل حسابداری یکی از عوامل مهمی است که می‌تواند اثر منفی و مخربی بر فعالیت حسابداران در این حرفه داشته باشد. به همین جهت حسابداران در کنار تسلط بر مهارت‌های مربوط به شغل خود، باید مهارت‌های مربوط به کنترل و کاهش استرس ناشی از کار را بیاموزند تا بتوانند سطح کیفی و کمی عملکرد خود را در بالاترین سطح ممکن حفظ نمایند.
