مدیریت زنجیره تامین یا SCM بهینه سازی ایجاد و جریان محصول از تامین مواد اولیه گرفته تا تولید، تدارکات و تحویل به مشتری نهایی است. در این مطلب به پاسخ سوال مدیریت زنجیره تامین چیست، بیشتر می‌پردازیم و هرچه که نیاز است در مورد مدیریت زنجیره تامین بدانید را مورد بررسی قرار می‌دهیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
چرا مدیریت زنجیره تامین مهم است؟
تمرکز مدیریت زنجیره تامین روی فعالیت‌های استراتژیک می‌تواند تاثیر مثبتی داشته باشد که در کل کسب و کار طنین اندازه می‌شود. دو حوزه اصلی وجود دارد که فرایندها و رویه‌های زنجیره تامین می‌توانند به نتایج کسب و کار كنند: رضایت مشتری و بازگشت سرمایه.
مشتری راضی = کسب و کار راضی = عملکرد بالاتر
در ماه ژانویه سال ۲۰۱۸، توبین مورد از Optoro به این آمار قابل توجه در Retail’s Big Show اشاره کرد: اگر مشتری از نحوه فرایند بازگشت خود راضی باشد، ۷۱% احتمال تبدیلش به مشتری همیشگی بیشتر می‌شود.
فرایند بازگشت بدون اشکال به معنای یک زنجیره تامین موثر است؛ زنجیره‌ای که به خوبی به هم متصل است و شامل ارتباطات در طول زنجیره می‌شود. وقتی زنجیره تامین انتظارات مشتری را برآورده می‌کند یا از آن فراتر می‌رود، به دلیل کارایی است. پس از اتفاق، کل سازمان از طریق نرخ‌های سفارش بالاتر، احساسات مثبت در ذهن مشتری و هزینه کمتر برای ارائه خدمات سود خواهد برد.
عملکرد بالاتر = کارایی بیشتر = فشار بیشتر؟
عملکرد بالاتر بر حسب کارایی همه فرایندها و افراد برای انتقال کالاها و خدمات به بازار در طول زنجیره تامین اندازه‌گیری می‌شود.
افزایش کارایی زنجیره تامین می‌تواند به فشار روی تیم و توانایی‌های آن‌ها تبدیل شود؛ چون زمانی که انتظار می‌رود همان مقدار یا حجم بیشتری از محصول را در همان سطح یا سطح کیفی بالاتری منتقل کنند، هزینه‌ها و بودجه‌ها ثابت می‌ماند یا کاهش پیدا می‌کند.
بهبود سود مالی برای سازمان از طریق معیارهایی مانند حجم معاملات سرمایه در گردش یا عملکرد تبدیل نقدی اندازه گیری می‌شود. با بهبود سلامت کسب و کار، مدیریت پول نقد سودآور و تبدیل درآمد حاصل می‌شود. صاف کردن منحنی هزینه معمولا با چالش روبرو می‌شود مگر اینکه دو عامل مهم در نظر گرفته شود: قابلیت‌های جدید (فرایندها و داده‌ها) که تصمیم‌های سریع‌تر و با کیفیت بالاتر را هدایت می‌کنند.
مزایای مدیریت زنجیره تامین چیست؟
مدیریت زنجیره تامین مزایایی دارد که به سود بیشتر، تصویر برند بهتر و مزیت رقابتی بیشتر منجر می‌شود. این مزایا شامل موارد زیر هستند:
- توانایی بهتر برای پیش بینی و برآورده کردن تقاضای مشتری
- در بهتر زنجیره تامین، مدیریت ریسک و قابلیت‌های پیش بینی
- ناکارآمدی فرایند کمتر و ضایعات کمتر محصول
- بهبود کیفیت
- افزایش پایداری، هم از دیدگاه اجتماعی و هم از دیدگاه زیست محیطی
- سربار پایین
- بهبود گردش وجوه نقد
- لجستیک کارآمدتر
برخی از این مزایا، مستقیما با نقش و وظایف حسابدار در شرکت‌های صنعتی و تولیدی، در ارتباط است. برای مثال، عملیات بودجه ریزی در سال جدید مالی، با در نظر گرفتن میزان فروش و درامد سال قبل انجام می‌شود. پیش بینی میزان فروش محصولات و خدمات و میزان درآمد شرکت هم توسط حسابدار انجام می‌شود. نرم افزارهای مالی و مدیریت تولید، کمک زیادی به حسابداران برای این کار می‌کند.
از طرف دیگر، یک وظیفه مهم حسابدار صنعتی، مدیریت هزینه‌های لجستیک و پرداخت آن است. به این شکل که حسابدار باید بهینه‌ترین راه‌ها و وسیله‌ها را برای توزیع خدمات و محصولات به کار بگیرد تا هزینه‌های لجستیکی و جریان وجوه نقد، مدیریت شود.
به کمک نرم افزارهای مدیریت زنجیره تامین می‌توان رسیدگی به پرداخت بارنامه‌ها و عملیات لجستیک را سهل‌تر کرد
مدیریت زنجیره تامین چند مرحله است؟
به طور کلی می‌توان مدیریت زنجیره تامین را به 5 مرحله یا حوزه طبقه بندی کرد:
- برنامه ریزی: با استفاده از تجزیه و تحلیل زنجیره تامین و ویژگی‌های مدیریت مود در سیستم‌های ERP، سازمان‌ها برنامه‌های استراتژیکی جهت برآورده کردن تقاضای مشتری برای محصول و اجتناب از اثر شلاقی ایجاد می‌کنند.
- منبع: سازمان‌ها فروشندگانی را شناسایی و انتخاب می‌کنند که می‌توانند مواد را به روشی بهینه و کارآمد بر اساس توافق نامه‌ها عرضه كنند. همکاری زنجیره تامین در این مرحله آغاز می‌شود در سراسر فرآیند مدیریت زنجیره تامین اهمیت دارد.
- ساختن: در مرحله «ساختن» محصولات تولید می‌شوند. این مرحله شامل برنامه ریزی تولید، آزمایش، اطمینان از رعایت الزامات انطباق، بسته بندی، ذخیره سازی و عرضه است. احتمالا ماشین‌های زیادی درگیر می‌شوند؛ به ویژه برای شرکت‌های بزرگ‌تر. این شرکت‌ها به میزان زیادی از فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا و هوش مصنوعی برای کارآمدی بیشتر فرایند بهره می‌برند.
- ارسال: مرحله ارسال مربوط به تدارکات است و روی رساندن کالاهای نهایی به مصرف کنندگان، به هر روشی که نیاز باشد، تمرکز دارد. با رشد اثر شرکت‌های بزرگ اینترنتی، به ویژه در زمان شیوع بیماری کرونا، تمرکز بیشتر روی تحویل درب منزل است. در حال حاضر نیز تمرکز بیشتری روی رهبران زنجیره تامین است که بیشتر با خدمات مشتری درگیر هستند. سیستم‌های مدیریت موجودی و مدیریت انبار در این مرحله بسیار مهم هستند.
- مرجوعی: مرحله مرجوعی شامل تمام کالاهای مرجوعی از جمله محصولات معیوب و کالاهایی است که دیگر پشتیبانی نمی‌شوند. همچنین این مرحله شامل عناصری از مراحل دیگر مانند مدیریت موجودی و حمل‌ونقل است.
نمونه‌ای مدیریت زنجیره تامین
ابتدایی‌ترین نسخه یک زنجیره تامین شامل یک شرکت، تامین کنندگان و مشتریان آن است. به عنوان مثال می‌توان به تولیدکننده مواد خام، سازنده، توزیع کننده، خرده فروش و مشتری خرده فروشی اشاره کرد.
بیشتر زنجیره‌های تامین بسیار پیچیده‌تر و لایه‌لایه‌تر هستند. به همین دلیل است که نمونه‌هایی از مدیریت ناموفق زنجیره تامین، که در آن ریسک مدیریت نمی‌شود یا با اختلال مواجه می‌شود می‌تواند مفید باشد. حسابدار باید کنترل ورود و خروج مواد اولیه، ورود و خروج محصولات تولید شده، بهای هر محصول تولیدی و هزینه خط تولید و هزینه‌های توزیع و لجستیک را مدیریت کند. در چنین زنجیره‌ای، ریسک به حداقل می‌رسد و مدیریت بحران، آسان‌تر می‌شود.
نقش نرم افزار مدیریت زنجیره تامین چیست؟
فناوری در مدیریت زنجیره تامین امروزی ضروری است و فروشندگان ERP ماژول‌هایی را ارائه می‌دهند که روی عملکردهای کلیدی در SCM تمرکز دارند. همچنین فروشندگان نرم افزارهای تجاری وجود دارند که به طور خاص مدیریت زنجیره تامین تمرکز می‌کنند. چند زمینه مهم که باید مورد توجه قرار گیرد شامل موارد زیر هستند.
- نرم افزار برنامه ریزی زنجیره تامین برای فعالیت‌هایی مانند مدیریت تقاضا
- نرم افزار اجرای زنجیره تامین برای فعالیت‌هایی مانند عملیات تولید روزانه
- نرم افزار دید مدیریت زنجیره تامین برای کارهایی مانند شناسایی و بهینه سازی موجودی محصولات
- نرم افزار مدیریت لجستیک و سیستم‌های مدیریت حمل و نقل برای فعالیت‌هایی مانند مدیریت حمل و نقل کالا؛ به ویژه در سراسر زنجیره تامین جهانی و سیستم‌های مدیریت انبار برای فعالیت‌های مرتبط با انبار
برخی از شناخته‌شده‌ترین فروشندگان نرم افزارهای زنجیره تامین شامل Infor ،Blue Yonder (که قبلا با نام JDA Software شناخته می‌شد)، Manhattan و غیره هستند.
پیشرفت‌های روزافزون صنعت مدیریت زنجیره تامین و ظهور تجارت الکترونیک، با تمرکز روی تحویل‌های کوچک نسبتا فوری مستقیم به مصرف کنندگان، چالش‌هایی را به ویژه در حوزه لجستیک و برنامه ریزی تقاضا ایجاد می‌کند. تعدادی از استراتژی‌ها (مانند تولید ناب) و رویکردهای جدیدتر (مانند برنامه ریزی نیازهای مبتنی بر تقاضا) ممکن است مفید باشند.
فناوری در حسابداری (به ویژه بیگ دیتا، تحلیل پیشگویانه، اینترنت اشیا، تحلیل زنجیره تامین، رباتیک و وسایل حمل و نقل خودکار) نیز برای کمک به حل چالش‌های مدرن، از جمله در زمینه ریسک و اختلال زنجیره تامین و پایداری آن استفاده می‌شود. امنیت نرم افزار حسابداری ابری که قابلیت مدیریت زنجیره تامین را هم داشته باشد، نکته دیگری است که باید در هنگام تهیه سامانه مدیریت زنجیره تامین، به آن توجه شود.
سخن آخر
در این مطلب از بلاگ هنرستان حسابداری پکت، هر آنچه لازم است در مورد مدیریت زنجیره تامین بدانید را مورد بررسی قرار دادیم و موارد استفاده این حوزه را نیز مشخص کردیم. چنانچه سوالی در این باره دارید می‌توانید آن را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. در انتهای به یاد داشته باشید که آموزش زنجیره تامین برای کسانی که می‌خواهند در کارخانجات صنعتی و واحدهای تولید به عنوان حسابدار صنعتی و حسابدار بازرگانی استخدام شوند، لازم است. بنابراین نباید در یادگیری این مبحث در رشته حسابداری، کوتاهی کنید. هرچقدر با مدیریت بهتر زنجیره تامین و کاهش هزینه‌ها بیشتر آشنا شوید، مهارتتان در کار افزایش پیدا خواهد کرد.
